UOKiK: nieprawidłowości w komercyjnej medycynie

Niepubliczne placówki medyczne, obok bezpłatnych usług świadczonych w ramach umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia, oferują komercyjne porady lekarskie i zabiegi medyczne. Z takich usług korzysta coraz więcej konsumentów. Szacuje się, że rocznie wydają oni na ten cel nawet 4 mld złotych. W związku z rosnącą popularnością komercyjnych usług medycznych, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów przeanalizował wzorce umowne stosowane przez niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej (NZOZ). W trakcie kontroli szczególny nacisk położono na oferowane konsumentom usługi pakietowe (abonamentowe).

W Polsce zarejestrowanych jest prawie 14 tys. NZOZ-ów. Ze względu na tak dużą liczbę placówek, kontrola objęła jedynie NZOZ-y utworzone w formie spółek prawa handlowego. Pominięto małe zakłady utworzone przez osoby fizyczne oraz spółki prawa cywilnego. W sumie zbadano 280 NZOZ-ów. Jedynie 43 z nich – a więc zaledwie 15 procent – zawierało umowy na piśmie. Brak kontraktu w formie pisemnej znacznie utrudnia dochodzenie roszczeń w przypadku nienależycie wykonanej usługi.

UOKiK stwierdził nieprawidłowości we wzorcach stosowanych przez 17 placówek. Najczęściej spotykaną klauzulą naruszającą interesy konsumentów jest postanowienie utrudniające ubieganie się o zwrot wpłaconych pieniędzy w przypadku rezygnacji z zawarcia umowy lub w razie odstąpienia od niej – przewidujące utratę nawet całości wpłaconej zaliczki. W szczególności dotyczy to świadczeń rehabilitacyjnych oraz usług sanatoryjnych. Podobny charakter mają postanowienia nakładające na konsumenta rażąco wygórowane kary umowne w przypadku odstąpienia od umowy, sięgające 100 procent jej wartości.

Wyłączenie lub ograniczenie odpowiedzialności świadczeniodawcy za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy to klauzula szczególnie rażąco naruszająca interesy konsumentów. Każda interwencja medyczna niesie ze sobą pewne ryzyko dla pacjenta. Lekarz powinien jednak dołożyć wszelkich starań, aby je zminimalizować, a przed przystąpieniem do zabiegu powinien je ocenić. Według UOKiK niedopuszczalne jest, aby przedsiębiorca dowolnie wyłączał lub ograniczał swoją odpowiedzialność za potencjalne błędy w sztuce lekarskiej lub też brak należytej staranności w przygotowaniu do zabiegu lub operacji.

W skontrolowanych przez UOKiK wzorcach umownych często pojawiają się klauzule pozwalające w dowolny sposób kształtować ostateczną cenę usługi medycznej. Tego rodzaju postanowienie umowne naruszają ekonomicznych interesów konsumenta, który ma prawo znać koszt świadczenia lub usługi przed realizacją.

UOKiK wezwał skontrolowane podmioty do dobrowolnej zmiany wzorców. Pierwsi przedsiębiorcy już dostosowali się do żądań Urzędu. Wobec przedsiębiorców, którzy nie zmienią wzorców, zostaną skierowane pozwy do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów o uznanie postanowień za niedozwolone.