NIK: w klinikach źle się dzieje

Działalność naukowa

Nieuregulowany pozostaje także sposób pozyskiwania przez szpitale funduszy na działalność naukową. W 10 skontrolowanych szpitalach klinicznych nie prowadzono własnej działalności naukowej oraz projektów badawczych, związanych z wdrażaniem nowych technologii medycznych oraz metod leczenia, chociaż powinno to stanowić istotny cel działalności szpitala klinicznego. Przepisy nie wskazują jednak źródeł finansowania takiej działalności. Szpitale nie mogą same występować o środki finansowe na działalność naukową - mogą je pozyskiwać wyłącznie za pośrednictwem uczelni. W efekcie działalność naukową na terenie szpitali prowadzą jedynie uczelnie, a szpitale są jedynie bazą (sprzęt, personel, pacjenci) dla badań prowadzonych przez beneficjentów grantów naukowych (głównie uczelni medycznych).

Jednocześnie silny związek szpitali klinicznych ze światem nauki widać w sytuacjach niekoniecznie dla szpitali korzystnych. Większość lekarzy zatrudnionych w kontrolowanych szpitalach na podstawie umowy o pracę, posiadała jednocześnie status nauczyciela akademickiego, który uprawnia do stosowania zadaniowego czasu pracy. Utrudnia to zapewnienie nieprzerwanej opieki lekarskiej pacjentom oraz powoduje istotne problemy z zastosowaniem wobec tych osób harmonogramów pracy (wymaganych przez NFZ), jak również przepisów dotyczących pełnienia dyżurów medycznych.

Badania kliniczne

NIK zwraca uwagę, że liczba w Polsce spada, a dodatkowo zaledwie ułamek tej liczby stanowią badania niekomercyjne. W latach 2011-2014 (do 30 września) zarejestrowano 1657 badań klinicznych produktów leczniczych, w tym tylko 19 badań prowadzonych przez sponsorów niekomercyjnych. Oba te zjawiska są niekorzystne dla pacjentów.

W latach 2013 - 2014 Ministerstwo Zdrowia odstąpiło od prac nad projektem ustawy o badaniach klinicznych produktów leczniczych i produktów leczniczych weterynaryjnych, z uwagi na trwające wówczas końcowe prace nad przepisami europejskimi. NIK wskazuje jednak, że prace w organach europejskich mogą się przedłużać, a to nie powinno być wystarczającym uzasadnieniem braku regulacji krajowych.

NIK wskazuje jednak, że wciąż jeszcze nie we wszystkich przypadkach zawierane są umowy trójstronne, dlatego Izba konsekwentnie przypomina o konieczności przykładania najwyższej uwagi do przejrzystego formułowania umów i zasad podziału dochodów z badań klinicznych, szczególnie w przypadkach badań finansowanych przez firmy prywatne, a prowadzonych na publicznym majątku. , które stwierdzono w czterech szpitalach, dotyczyły także m.in. wykonywania badań komercyjnych podczas etatowych godzin pracy oraz niekorzystnych dla szpitali kalkulacji kosztów badania.