Opieka paliatywno-hospicyjna - podstawowe pojęcia

OPIEKA PALIATYWNA

Według definicji Światowej Organizacji Zdrowia celem opieki paliatywnej jest aktywna, wszechstronna i całościowa opieka nad pacjentami w stanie terminalnym, cierpiącymi na nieuleczalne, postępujące choroby. Otacza ona niby płaszczem (z łac. pallium - płaszcz) zarówno nieuleczalnie chorych, jak i ich rodziny, a jej głównym celem jest poprawa jakości życia podopiecznych. Opieka paliatywna obejmuje zwalczanie bólu trudnego do opanowania i innych objawów somatycznych, łagodzenie cierpień psychicznych, duchowych i socjalnych oraz wspomaganie rodziny chorych tak w czasie trwania choroby, jak i w żałobie.

Zadania opieki paliatywnej:

• zwalczanie wszechogarniającego bólu,
• leczenie objawowe innych dolegliwości somatycznych i pielęgnacja,
• łagodzenie cierpień psychicznych i duchowych,
• pomoc w rozwiązywaniu problemów społecznych,
• wspieranie rodzin w czasie trwania choroby i osierocenia,
• edukacja zdrowotna osób objętych opieką, członków ich rodzin oraz pracowników hospicjum.

Warunki objęcia chorego opieką paliatywną:

• udokumentowane zakończenie leczenia przyczynowego,
• rozpoznanie lekarskie terminalnej fazy choroby przez lekarza hospicjum,
• zgoda pacjenta lub jego rodziny wyrażona na piśmie.

Najczęściej opieka paliatywna sprawowana jest w domu chorego. Lekarz hospicjum domowego odwiedza pacjenta nie rzadziej niż raz w tygodniu (1-1,5 godz.), a pielęgniarka nie rzadziej niż 3 razy w tygodniu (3-4 godz.). Pozostali członkowie zespołu dostosowują się do potrzeb chorego. Podczas każdej wizyty chorzy i ich rodziny lub opiekunowie otrzymują dokładne, pisemne zalecenia dotyczące dalszego postępowania oraz numery telefonów dyżurnego personelu hospicjum domowego. W przypadku nasilenia się dolegliwości, z którymi nie sposób walczyć w warunkach domowych, pacjenci kierowani są do hospicjów stacjonarnych lub na oddział paliatywny najbliższego szpitala.

OPIEKA DŁUGOTERMINOWA

Opieka długoterminowa polega na określonym lub nieokreślonym czasowo świadczeniu usług pielęgnacyjno-opiekuńczych i leczniczych oraz udzielaniu pomocy i wsparcia osobom przewlekle chorym bądź niepełnosprawnym. Może dotyczyć wszystkich, chociaż szczególnego znaczenia nabiera we współczesnych społeczeństwach, w których średnia wieku z roku na rok się wydłuża. Naturalny proces starzenia oraz wiele chorób o skrytym, powolnym przebiegu nieuchronnie prowadzi do ograniczenia samodzielności lub jej utraty (np.: miażdżyca, osteoporoza, choroba zwyrodnieniowa stawów czy otępienie).

Organizacja opieki długoterminowej
Opieka długoterminowa może być sprawowana:

1. W domu - Pacjenci nie wymagają hospitalizacji i z różnych powodów nie chcą przebywać w zakładach opieki długoterminowej, ale ze względu na stan zdrowia wymagają intensywnej opieki pielęgniarskiej, realizowanej we współpracy z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej.
2. W zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych i zakładach opiekuńczo-leczniczych - ich zadaniem jest okresowe lub stałe objęcie całodobową pielęgnacją osób przewlekle chorych oraz pacjentów, którzy przebyli leczenie szpitalne, operacyjne lub intensywne leczenie zachowawcze, nie wymagają już dalszej hospitalizacji, mają ukończony proces diagnozowania, jednak ze względu na stan zdrowia i stopień niepełnosprawności oraz brak możliwości samodzielnego funkcjonowania w środowisku domowym są niezdolni do samodzielnej opieki, a także wymagają kontroli lekarskiej, profesjonalnej pielęgnacji, rehabilitacji oraz kontynuacji leczenia. Oznacza ona dalsze postępowanie medyczne odpowiadające stanowi zdrowia pacjenta, w tym podawanie leków i wykonywanie badań diagnostycznych, niezbędnych w chorobach o charakterze przewlekłym, a także stosowanie wskazań po zakończeniu leczenia na oddziale szpitalnym.
3. Na oddziałach dla przewlekle chorych - Zapewnia się na nich całodobową opiekę i leczenie osób, które przebyły fazę leczenia szpitalnego na oddziałach opieki krótkoterminowej, mają ukończony proces diagnozowania, leczenia operacyjnego lub intensywnego leczenia zachowawczego, lecz wymagają dalszej hospitalizacji.
4. W domach opieki społecznej.