Odleżyny - przyczyny, profilaktyka i leczenie

Dzięki włóknom kolagenu i elastyny skóra zachowuje elastyczność i sprężystość. Jednak już po 30. roku życia dochodzi do stopniowego zmniejszania ilości włókien kolagenowych w skórze, następuje utrata warstwy tkanki tłuszczowej i mięśni, maleje zawartość lipidów. Zmniejsza się odporność na otarcia i urazy.

Rekonwalescencja to okres powrotu do zdrowia. Czy w domu, czy też w szpitalu, często odbywa się przy unieruchomieniu chorego w łóżku. Podczas rekonwalescencji narażeni jesteśmy na rożne przykre dolegliwości, zwłaszcza jeśli towarzyszą jej: nietrzymanie moczu i kału, bóle po złamaniach i skręceniach, niewydolność mięśni. Długotrwałe unieruchomienie powoduje pogorszenie krążenia w miejscu, na które położony jest największy ucisk ciała, a w wówczas postępuje zamknięcie światła naczyń krwionośnych. Krew w takich miejscach krąży wolniej, co w konsekwencji prowadzi do całkowitego załamania miejscowej przemiany komórkowej. W skrajnych przypadkach dochodzi do obumarcia tkanki.

Warto wiedzieć, że słaby, ale powtarzalny przez dłuższy czas ucisk wywołuje często znacznie większe zniszczenie tkanek niż ucisk krótkotrwały i silny. Osoby te narażone są na powstawanie ran, które trudno się goją, co dodatkowo sprzyja zakażeniom, zwłaszcza przy nieodpowiednim poziomie zapewnianej higieny.

Największe prawdopodobieństwo powstania odleżyn występuje u osób ze stwierdzonymi obrzękami i niedokrwistością, u osób z małą masą mięśniową, sporą niedowagą, podrażnioną i suchą skórą, ale i często u chorych z nadwagą. Szybciej rozwijają się u osób uzależnionych od alkoholu, a także u osłabionych długofalowym leczeniem pacjentów z nowotworami złośliwymi. Pośredni wpływ ma także farmakoterapia, szczególnie u osób w wieku podeszłym. Duży odsetek hospitalizacji po 80. roku życia stanowią przypadki jatropatogennego działania leków, zwłaszcza benzodiazepin, neuroleptyków oraz NLPZ. Ponadto, upadki w tej grupie wiekowej są częstą przyczyną złamania kości (głównie udowej). Najczęściej na powstanie odleżyn narażone są okolice kości krzyżowej i stawów krzyżowo-biodrowych, guzów kulszowych, krętarzy większych kości udowych, wyrostków kolczystych kręgosłupa, kości piętowych i stawów łokciowych.